Merhaba Gelişen Kariyerim okurları. Yazımda sizlere çoğu zaman yapmaktan kaçındığımız ve sonucunda da başarısız iletişimler kurduğumuz empati konusundan bahsedeceğim. Bu yöntemi kullanmak bizlere zor gelse de insanları daha iyi anlamamız için iletişimlerimizde kullanmamız gereken bir yöntemdir. Şimdi hep birlikte empati nedir, nasıl yapılır, türleri nelerdir gibi sorulara cevap bulalım.
İçindekiler
Tarihçesi ve Tanımı
Empati, ilk defa 19. yüzyılın sonlarına doğru Alman filozof olan Thedor Lipps tarafından ortaya atılmıştır ve “Kendini algı nesnesine yansıtmak” olarak tanımlamıştır.
Bilimsel bir terim olarak ise ilk defa 1909’da Psikolog Edward B. Titchener tarafından kullanılmıştır. Titchener empatiyi en az üç farklılaştırılabilir fenomeni ifade etmek için kullanmıştır.
Günümüzde ise kişinin kendini başkasının yerine koyarak onu duygu, düşünce ve davranış yönünden anlayabilmesi olarak tanımlanmaktadır. Eş duyum ve duygudaşlıkla da eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Bu yöntemin kişinin karşısındaki kişinin düşüncelerine veya hareketlerine göre davranması demek olmadığının altını çizmek istiyorum. Bu yöntemi karşımızdaki kişinin bize farklı gelen bir düşüncesi veya hareketini, acaba neden böyle yapıyor veya neden böyle söylüyor şeklinde düşünüp onu anlamaya çalışmamız olarak ifade edebiliriz.
Türleri
Şimdi de birlikte bu yöntemin türlerine göz atalım:
- Duygusal Empati: Bu türde karşımızdaki kişiyi duygu yönünden anlarız ve ona göre tepki veririz. Örneğin onun üzüntüsünü anlarız ve bizde duruma uygun olarak üzülürüz.
- Somatik Empati: Birisinin yaşadığı bir olaya karşılık fiziksel tepki vermeyi ifade eder.
- Bilişsel Empati: Bir kişinin ne düşündüğünü anlamayı ifade eder. Diğer bir ifadeyle karşımızdaki kişiyi zihinsel anlamda anlamış oluruz.
Empati Nasıl Yapılır?
Bebekler üzerinde yapılan araştırmalar bu yeteneğin doğuştan geldiğini kanıtlar niteliktedir. Bu yetenek kullanılmadığı zaman işlevini yitirir. Bundan dolayı empatinin geliştirilebilir bir özellik olduğunu unutmamalıyız. Hemen olmasa bile zamanla var olan bu özelliğinizi geliştirip insanlarla daha rahat iletişim kurabilirsiniz. Bu özelliğinizi geliştirmek için yapacağınız birçok şey var. En önemli şart karşınızdaki kişiyi yargılamadan dinlemek ve anlamak. İnsanlara bu şekilde yaklaşırsanız zamanla fark etmeden herkese karşı böyle yaklaştığınızı hissedeceksiniz ve iletişimleriniz daha sağlıklı bir boyut kazanmış olacak. Dinlemek ve anlamak kadar onu dinlediğinizi belli etmek de bir diğer önemli nokta. Söylediklerini dinlediğinizi yorum yaparak belli edebilirsiniz. Neden, nasıl gibi soruları sorup onu daha iyi dinlediğimizi belirtmeliyiz. Bu şekilde zaten fark etmeden bu yöntemi uygulamış oluruz.
Empati ve Sempati
Birçok kişi empati ve sempatinin aynı durumu ifade ettiğini düşünüyor fakat bu iki kelime birbirinden çok farklı durumları ifade ediyor. Empati kendini karşıdaki kişinin yerine koymak olarak tanımlanırken sempati onun düşüncelerini hissederek ona karşı iyimserlik duyma hâlidir. Empatide karşıdaki kişinin duygularını anlamak önemlidir. Sempatide ise anlamak önemli değil aynen hissetmek önemlidir. O kişi üzülüyorsa bizde üzülürüz, seviniyorsa bizde seviniriz. Sempatide genel olarak karşı tarafa “hak verme” vardır. Konu ne olursa olsun o kişiye hak verilir ve bunu iyimserlik durumuyla bağdaştırabiliriz. Empati de ise o kişinin durumunu anlarız ama hak verme gibi bir zorunluluğumuz yoktur. Neye, neden üzüldüğünü anlayabiliriz ama buna onay vermeyebiliriz. Diğer bir ifadeyle sempatide duygular paylaşılır ama empatide duygular anlaşılır. Bazı durumlarda empati sempatiye dönüşebilir. Yakın ilişki kurduğumuz kişilerle bu durum sık yaşanır fakat genel olarak diyebiliriz ki ikisi birbirinden çok farklıdır.
Empati Kurmanın Faydaları
- Sosyal ilişkileri güçlendirir.
- Kişiye farklı bakış açısı kazandırır.
- Kişinin kendini fark etmesini sağlar.
- İletişim gücünü arttırır.
- Kişide olumlu hisleri harekete geçirir.
- Duygusal açıdan sağlıklı kalmaya yardımcı olur.
- Yalnızlık, korku, kaygı, umutsuzluk gibi duyguların azalmasına yardımcı olur.
- İnsana yaşadığını hissettirir.
- İnsanlara karşı yardımcı olma isteğimizi arttırır.
Empati ve Psikoloji
Yazımın son bölümünde empati ve psikoloji arasındaki bağlantıya değinmek istiyorum. Empati danışanlarla yapılan görüşmelerde kullanılan başlıca yöntemdir. Zaten görüşmeyi yapan kişi bu yöntemi kullanmazsa danışanla arasında hiçbir bağ oluşmaz ve danışan kendini o ortamdan kopuk hisseder. Bu yöntemi kullanan kişi (psikolog, psikolojik danışman, psikiyatrist vs.) danışanıyla arasında kuvvetli bir bağ oluşturur. Danışan sorununu anlatırken kendini daha rahat hisseder çünkü dinlendiğinin ve anlaşıldığının farkındadır. Bu sayede yapılan görüşmeler çoğunlukla olumlu neticelerle sonuçlanır ve güçlenen iletişim görüşmedeki karşılıklı güvenin oluşmasını sağlar. Görüşmeyi yapan kişi ve danışan birbirini daha iyi anlar ve görüşme yarıda kesilmeden sonuçlanana kadar devam eder.
Yazımda sizlere empatiyi hayatımızdan çıkartmamamız gerektiğini ve insanları anlamada en önemli kurallardan biri olduğunu açıklamaya çalıştım. Yazımı Konfüçyus’un şu sözüyle bitirmek istiyorum: İnsanlar beni anlamıyorlar diye kaygılanmam. Eğer ben insanları anlamazsam kaygı duyarım.
REFERANSLAR: IIENSTITU, DERGİPARK
Bu değerli bilgileri bizimle paylaştığınız için teşekkür ederiz. İyi çalışmalar kolay gelsin hocam.
Evet hocam empatiyi çok güzel anlatmışsınız. Yazılarınız ve yorumlarınız çok güzel. Sizin gibi değerli kardeşlerimizin de bu bilinçle hareket etmesini dilerim.
Evet hocam empatiyi çok güzel anlatmışsınız. Yazılarınız ve yorumlarınız çok güzel. Sizin gibi değerli kardeşlerimizin de bu bilinçle hareket etmesini dilerim.